๕ ดี
๕ ดี คือการกระทำความดี หรือกรรมดี อันเป็นเหตุ นำมาซึ่งความสุขความเจริญทั้งในปัจจุบันและอนาคต มี ๕ ประการ คือ
๑. คิดดี เป็นกุศลมโนกรรม คือการกระทำความดีทางใจ มี ๓ ประการ
- ๑.๑ อนภิชฌา ความไม่คิดเพ่งเล็งอยากได้ของเขา
- ๑.๒ อพยาบาท ความไม่คิดพยายาทปองร้ายผู้อื่น คิดปรารถนาแต่ว่า ขอให้สัตว์ทั้งหลายไม่มีเวร ไม่เบียดเบียน ไม่มีทุกข์ ครองตนอยู่เป็นสุขเถิด
- ๑.๓ สัมมาทิฏฐิ มีความเห็นชอบ ถูกต้องตามคลองธรรม เช่น เห็นว่าทานมีผล การบูชามีผล ผลวิบากของกรรมดีกรรมชั่วมี เป็นต้น
๒. พูดดี เป็นกุศลวจีกรรม คือการกระทำความดีทางวาจา มี ๔ ประการ
- ๒.๑ มุสาวาทา เวรมณี เว้นจากการพูดเท็จ ไม่ยอมพูดเท็จเพราะเหตุตนเอง ผู้อื่น หรือเพราะเห็นแก่ผลประโยชน์ใด ๆ
- ๒.๒ ปิสุณาย วาจาย เวรมณี เว้นจากการพูดส่อเสียด ช่วยพูดสมานคนที่แตกร้าวกัน ส่งเสริมคนที่สมัครสมานกัน ชอบกล่าวถ้อยคำที่สร้างความสามัคคี
- ๒.๓ ผรุสาย วาจาย เวรมณี เว้นจากการพูดคำหยาบ พูดแต่คำสุภาพอ่อนหวาน
- ๒.๔. สัมผัปปลาปา เวรมณี เว้นจากการพูดเพ้อเจ้อ พูดแต่คำจริงมีเหตุผล มีสารประโยชน์ ถูกกาลเทศะ
๓. ทำดี เป็นกุศลกายกรรม คือ การกระทำความดีทางกาย มี ๓ ประการ
- ๓.๑ ปาณาติปาตา เวรมณี เว้นจากการฆ่าสัตว์ มีเมตตากรุณาช่วยเหลือเกื้อกูลกัน
- ๓.๒ อทินนาทานา เวรมณี เว้นจากการถือเอาสิ่งของที่เขามิได้ให้โดยอาการขโมย เคารพกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของผู้อื่น ประกอบสัมมาชีพเลี้ยงชีวิตชอบ
- ๓.๓ กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี เว้นจากการประพฤติผิดในกาม ไม่ล่วงละเมิดประเพณีทางเพศ สำรวมในกาม รักครอบครัว
๕. คบคนดี กัลยาณมิตตา คือ ความมีกัลยาณมิตร มีผู้แนะนำสั่งสอน ที่ปรึกษา เพื่อนที่คบหาและบุคคลผู้แวดล้อมที่ดี, ความรู้จักเลือกเสวนาบุคคล หรือเข้าร่วมหมู่กับท่านผู้ทรงคุณทรงปัญญามีความสามารถซึ่งจะช่วยแวดล้อม ชักจูง ชี้ช่องทาง เป็นแบบอย่าง ตลอดจนเป็นเครื่องอุดหนุนเกื้อกูลแก่กัน ให้ดำเนินก้าวหน้าไปด้วยดี ในการศึกษาอบรม การครองชีวิตการประกอบกิจการ และธรรมปฏิบัติ, สิ่งแวดล้อมทางสังคมที่ดี การคบคนดี จึงเป็นรุ่งอรุณแห่งชีวิตที่ดีงาม ดังพุทธพจน์ที่ว่า
“ภิกษุทั้งหลาย เมื่อดวงอาทิตย์อุทัยอยู่ ย่อมมีแสงอรุณขึ้นมาก่อนเป็นบุพนิมิตฉันใด ความมีกัลยาณมิตรก็เป็นตัวนำ เป็นบุพนิมิต แห่งการเกิดขึ้นของอารยอัษฎางคิกมรรค แก่ภิกษุฉันนั้น”
ดังนั้นความมีกัลยาณมิตร ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์ยิ่งใหญ่ เพื่อความดำรงมั่นไม่เสื่อมสูญ ไม่อันตรธานแห่งพระสัทธรรม
อนึ่งการคบคนดีเป็นมิตร ก็เป็นมงคลชีวิต คือเป็นเหตุนำมาซึ่งความสุขความเจริญ
๕. ไปสู่สถานที่ดี คือ ดำเนินไปในสถานที่ที่มีสภาพแวดล้อมดี เอื้ออำนวยแก่การกระทำความดี การเจริญงอกงามของความดี ทำให้ความดีปรากฎผลได้โดยง่าย บุคคลในสถานที่ดีนั้น มีองค์คุณของบัณฑิตหรือกัลยามิตร เมื่อไปคบหาแล้วจะเป็นเหตุให้เกิดความดีงามและความเจริญ เว้นจากการไปในสถานที่ที่มีอบายมุข อันจะนำมาซึ่งความเสื่อม ความเสียหายในชีวิตเช่นไปในสถานที่ที่มีการจำหน่ายสิ่งเสพติด, สุราคือเครื่องดื่มที่ทำให้เกิดอาการมึนเมา หรือไปในสถานที่ที่มีการเล่นการพนันเป็นต้น
การดำเนินชีวิตตาม ๕ ดี ถือว่าเป็นการดำเนินชีวิตที่ไม่ประมาทย่อมนำมาซึ่งความสุขความเจริญฝ่ายเดียว
“ความเพียร ความดี เป็นกิจที่ต้องทำวันนี้
ใครจะรู้ความหมาย แม้วันพรุ่งนี้”
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น